Od kanarka dzikiego do pokojowego

Gdy Hiszpanie w 1474 r. przybyli na Wyspy Kanaryjskie zwrócili uwagę na zachwycający śpiew kanarków. Nie byli jednak odkrywcami tego ptaka, gdyż - jak się okazało - w domach tubylców nie rzadko można było spotkać klatki z kanarkami. Nie wiadomo jednak, czy były to ptaki wyhodowane przez miejscową ludność czy też wyłapywane dzikie kanarki brane do niewoli.

Z każdego rejsu na Wyspy Kanaryjskie marynarze przywozili kanarki do Europy, gdzie ptaki te uchodziły za bardzo cenny podarunek, a później drogi towar. Pierwszymi hodowcami kanarków w Europie byli hiszpańscy mnisi, którzy dzięki systematycznej hodowli i sprzedaży przychówków pomnażali swe dochody. Sprzedając jedynie samce zapewniali sobie przez ponad 100 lat monopol na "produkcje kanarków. Ptaszki cieszyły się powodzeniem nie tylko w Hiszpanii ale również we Włoszech, Francji i Anglii, dokąd je eksportowano. Dzięki swej urodzie i wdzięcznemu śpiewowi zdobywały coraz więcej miłośników.

Około 1550 r. We Włoszech pojawiły się pierwsze samice kanarków. Jak doszło do złamania monopolu hiszpańskich mnichów, trudno dzisiaj powiedzieć. Istnieją dwie wersje prawdopodobnego przebiegu wydarzeń. Według pierwszej, Hiszpański statek handlowy płynący z kanarkami na sprzedaż do Livorno rozbił się o skaliste brzegi Elby. Uwolnione samce kanarków skrzyżowały się z południowo-europejskimi samicami kulczykow. Ich potomstwo przeleciało na stały lad do Włoch, gdzie - odłapane - dało początek nowej hodowli kanarków. Według drugiej wersji, nieuczciwy mnich hiszpański za odpowiednio wysokie wynagrodzenie odsprzedał samicę. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że jedna samica w rękach dobrego hodowcy wystarczy, by rozpocząć prawdziwą hodowlę. Niewykluczone też, że samiczka została odsprzedana przez pomyłkę, ponieważ płeć kanarka niełatwo odróżnić. Potrzeba do tego dużego doświadczenia.

W XVI wieku kanarki były już bardzo popularne w krajach śródziemnomorskich. Zaczęły też ,,zdobywać" północne obszary Europy. Jednak we Francji, Holandii i Anglii wciąż stanowiły prawdziwy unikat. Był modnym prezentem wśród dam dworu. Miały często wspaniałe, złote klatki. Dla mniej zamożnych w ogóle były nieosiągalne. 

Arystokratyczne damy bardziej doceniały wygląd zewnętrzny kanarków aniżeli ich kształt śpiewaczy. Zadowalały je w zupełności proste melodyjne trele, które każdy z kanarków potrafił wyśpiewać. Dlatego poszukiwane były kanarki z "ufryzowanymi" główkami, z falowanymi piórami. o długich szyjach i silnej posturze. Dzięki temu powstały takie odmiany, jak: Trębacz Paryski, Norwik, Garbus Belgijski. 

We Włoszech a w szczególności w Tyrolu hodowcy mniejsza wagę przywiązywali do postury ptaka, bardziej zaś cenili jego ubarwienie i śpiew. Wraz z rozwojem hodowli te mało wymagające ptaki szybko trafiały do uboższych domów. W XVIII i XIX wieku stały się nieodzownymi towarzyszami tyrolskich górników. Wykorzystywali oni bowiem wyjątkową wrażliwość tych ptaków na toksyczne gazy ulatniające się w kopalniach. Kanarki początkowo przynoszone przez górników do kopalni tylko po to, by umilać im ciężką pracę, uratowały niejedno Judzkie życie. Złe samopoczucie kanarka było dla górników ostrzeżeniem i nakazem odwrotu.

Gdy eksploatacja tyrolskich kopalni zaczęła zanikać, górnicy emigrowali ze swymi rodzinami na północ w poszukiwaniu pracy. Często znajdowali ją w kopalniach srebra w Górach Harcu. Wraz górnikami do Niemiec przybyły kanarki. Bardzo szybko znalazły one wielu miłośników w nowym kraju, w którym rozpoczęto ich profesjonalną, ukierunkowaną hodowlę. Jej efektem jest kanarek harceński jeden z najznakomitszych śpiewaków w swej rodzinie

Kanarek Harceński

Im efektowniej wyglądały kanarki - harceński już wtedy miał promieniście żółte upierzenie - tym szybciej rosła ich popularność. W coraz większej liczbie domów można było spotkać bądź oryginalnego kanarka "ufryzowanego", bądź kanarka kolorowego bądź też niepozornego maestro.

Heinz Schnoor - "Kanarki", 
MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996, str. 8