Najczęstsze choroby, objawy i przyczyny

Aspergiloza
 
Duszność, stale otwarty dziób, wyciek z nosa, chudnięcie są objawami tej choroby wywołanej przez grzyb Aspergillus. Przyczyną jest zwykle zagrzybiony, nieświeży pokarm. W płucach i jelitach grzyby te rozmnażają się w bardzo szybkim tempie i mogą doprowadzić nawet do śmierci. Dlatego też powinniśmy dbać, by pożywienie naszego kanarka było świeże, niezbyt długo magazynowane i nie przechowywane w wilgotnym i ciepłym miejscu.
Aspergiloza rozpoznana dostatecznie wcześnie jest uleczalna. Poza leczeniem pacjenta musimy też dokładnie zdezynfekować klatkę, by zapobiec powtórnemu zakażeniu grzybem.
 
 
Biegunka

Wahania temperatury, nieświeży pokarm, nagłe zdenerwowanie mogą być przyczyną luźnego kału. Kanarkowi należy podać herbatkę rumiankową do picia, a do pokarmu dosypać odrobinę węgla. Podnosimy też (najłatwiej za pomocą lampy) temperaturę w klatce. Jeżeli biegunka nie ustąpi w ciągu najbliższych 48 godzin, jesteśmy zmuszeni udać się do lekarza weterynarii. Dłużej nie powinniśmy czekać, aby nie dopuścić u chorego ptaka do zbyt dużego odwodnienia i utraty soli mineralnych. Warto od razu zabrać ze sobą do zbadania próbkę kału, co z pewnością umożliwi lekarzowi weterynarii postawienie trafnej diagnozy.
 
 
Choroby oczu

Najczęstszą chorobą oczu jest zapalenie spojówek, którego powodem są zwykle przeciągi. Wywołuje ono łzawienie i sklejenie powiek. By wyleczyć tę dolegliwość, wystarczy kilka razy dziennie przemyć kanarkowi oczy herbatką rumiankową. Jeżeli jednak po dwóch dniach objawy się nie cofną, możemy podejrzewać infekcję wirusową lub bakteryjną, która wymaga zasięgnięcia porady u lekarza weterynarii.
 
 
Otyłość

Zbyt duża ilość zjadanego dziennie pokarmu lub jego niewłaściwy skład (np. nadmiar tłustych ziaren słonecznika i konopi), jak również za mało ruchu bardzo często prowadzą u kanarków do otyłości. Otyły ptak traci humor, apatycznie przesiaduje na żerdce, nie ma ochoty do latania. Przestaje nawet śpiewać, a w skrajnych wypadkach może mieć kłopoty z oddychaniem. Gdy stwierdzimy, że nasz podopieczny wymaga diety odchudzającej, powinniśmy wprowadzać ją stopniowo, gdyż nagłe zmniejszenie racji pokarmowych może doprowadzić do groźnych zaburzeń zdrowia. Eliminujemy z pokarmu ziarna o dużej zawartości tłuszczu, a zwiększamy ilość pokarmów świeżych. Prowokujemy ptaka do większego wysiłku fizycznego: skakania, latania, zabawy. Nie oczekujmy jednak, że nasz kanarek w krótkim czasie pozbędzie się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Kuracja potrwa wiele tygodni. Polecanym daniem dietetycznym w okresie odchudzania ptaka są suchary rozmoczone w mleku i przyprawione odrobiną maku.
 
 
Ospa ptasia
 
Ta ciężka choroba wirusowa prawie zawsze kończy się śmiercią. Rzadko występuje u pojedynczo trzymanego ptaka. Dlatego przede wszystkim hodowcy większej liczby kanarków powinni poddawać swych podopiecznych szczepieniu. Objawem ospy są biało-żółte pęcherze na głowie, brzuchu, skrzydłach i na palcach. Chory ptak ma kłopoty z oddychaniem i wykrztusza śluzowatą plwocinę.
 
 
Zaparcie jaja
 
Szczególnie u młodych, osłabionych czy też niewłaściwie żywionych (dieta uboga w wapno) samic może dojść do zalegania jaja w jajowodzie. Również samice zbyt często wchodzące w lęgi lub trzymane w zbyt niskich temperaturach miewają problemy ze zniesieniem jaja. Ptak jest wówczas apatyczny, stoi z rozstawionymi kończynami na podłodze klatki, ma nastroszone pióra i wyraźnie widać, że cierpi. Ma też kłopoty z wydalaniem odchodów z powodu skurczu kloaki- Należy jak najszybciej umieścić go w ciepłym miejscu. Jeżeli po kilku godzinach samica nadal nie zniesie jaja, musimy udać się po pomoc do lekarza weterynarii, który stosując odpowiedni masaż, spowoduje oczekiwany efekt.
 
 
Kłopoty z pierzeniem
 
Kanarki pierzą się w okresie między lipcem a październikiem. Pierzenie nie jest chorobą, lecz fizjologicznym procesem polegającym na zmianie piór. U kanarków właściwie żywionych i zdrowych pierzenie przebiega prawidłowo. Natomiast u ptaków źle odchowywanych, niewłaściwie karmionych, narażonych w "dzieciństwie" na stresy, może dochodzić do mniejszych lub większych zaburzeń pierzenia, najczęściej zaś do tzw. pierzenia piętkowego. Nowe pióra są matowe, niektóre w ogóle nie wyrastają. Ptak może utracić nawet zdolność do lotu. Kanarek, który na okres pierzenia przestał śpiewać, na wiosnę milczy nadal. Powinniśmy podawać mu pożywienie bogate w witaminy, sole mineralne i białko. Polecanym daniem jest posiekane jajko ugotowane na twardo zmieszane z rozkruszonymi herbatnikami, pokrojonymi owocami i zieleniną. Do wody dodajemy witaminy. W pokoju utrzymujemy większą wilgotność powietrza. Ptaki nieprawidłowo pierzące się powinny jak najczęściej zażywać kąpieli. Jeżeli nie kąpią się z własnej woli, sami robimy im raz dziennie prysznic za pomocą spryskiwacza do kwiatów z ciepławą wodą. Zabezpieczmy też kanarka przed przeciągami. Często problemy z pierzeniem występują u ptaków przebywających w pomieszczeniu o zbyt suchym powietrzu. Dlatego zwłaszcza w okresie zimy nie zapominajmy o ustawieniu obok klatki naczynia z wodą. Również otyłe ptaki znacznie częściej mają kłopoty z pierzeniem, dbajmy więc o prawidłową sylwetkę kanarków, a z pewnością będą wtedy w świetnej kondycji.
 
 
Pasożyty zewnętrzne
 
Ptaszyńce to małe roztocza żywiące się krwią ptaków. Możemy łatwo stwierdzić ich obecność, przykrywając klatkę na noc dużym, białym prześcieradłem. Rano zauważymy na nim małe, czerwone lub czarne punkciki. Pasożyta tego zwalczamy środkami roztoczobójczymi. Musimy również zdezynfekować klatkę. Piórojady atakują jedynie ptaki osłabione lub zestresowane. Są na tyle duże, że można je zauważyć gołym okiem. Należy zastosować odpowiedni lek w pudrze i zdezynfekować klatkę.
Świerzbowce atakują nogi, dziób i okolice kloaki ptaka, powodując uporczywy świąd. Kanarek przebiera nogami, ociera nimi o klatkę, bez przerwy dziobie podłogę. W zaatakowanych miejscach tworzą się wapniowate, gąbczaste twory. Należy zastosować specjalną maść przepisaną przez lekarza weterynarii.
 
 
Rany
 
Podczas lotów po pokoju lub z powodu wykonywania gwałtownych ruchów w klatce kanarek niekiedy rani się. Sami możemy udzielić mu pomocy jedynie w wypadku niewielkich urazów. Złamania, zwichnięcia, krwotoki wymagają fachowej pomocy lekarza weterynarii.
Gdy ptak podczas lotu zderzy się z twardą przeszkodą, może doznać wstrząśnienia mózgu. Podstawowym objawem tej przypadłości jest brak reakcji na bodźce zewnętrzne. Należy wówczas przykryć klatkę lub zanieść do ciemnego pokoju i pozostawić pacjenta w spokoju przez kilka dni. Jeżeli kanarek po zderzeniu z oknem nie może złapać tchu, weźmy go spokojnie do ręki i dwoma palcami ostrożnie masujmy mu gardło, aż zacznie spokojnie oddychać.
Zbyt ciasna obrączka może spowodować zranienie kończyny. Należy wtedy przeciąć obrączkę specjalnymi nożycami. Ze względu na konieczność precyzji lepiej, żeby wykonał to lekarz weterynarii. Małe, powierzchowne rany goją się u ptaków szybko. Możemy jedynie zastosować na nie preparat zewnętrzny tamujący krwawienie.
 
 
Obstrukcja

 Może być skutkiem zbyt małej ilości ruchu. niewłaściwego żywienia lub połknięcia jakiegoś przedmiotu. Ptak przesiaduje apatyczny, nastroszony i próbuje dziobem pomóc sobie w wypróżnieniu. Podajemy mu wówczas kilka kropel jadalnego oleju i eliminujemy z diety suchy pokarm. Jeśli to nie poskutkuje, udajemy się do lekarza weterynarii.

Heinz Schnoor - "Kanarki", 
MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996, str. 43