Trochę o biologii 

Kanarek, tak jak wszystkie ptaki, jest stałocieplnym zwierzęciem kręgowym, którego ciało pokrywają pióra. Ma dwie kończyny kroczne. Kończyny przednie w loku procesu ewolucji przekształciły się w skrzydła.

Wszystkie ptaki charakteryzują pewne cechy budowy umożliwiające im latanie. Do cech tych należą przede wszystkim opływowy kształt ciała i upierzenie. Pióra skrzydeł są ruchome, a od ich ruchów zależy szybkość i kierunek lotu. Ptak może trzymać skrzydła złożone przy ciele lub rozpościerać je i uderzać nimi w zależności od tego, czy wznosi się do góry, ląduje czy też szybuje w powietrzu. Szkielet ptaka jest mocny i stabilny, ale bardzo lekki dzięki temu, że kości są pneumatyczne, czyli częściowo wypełnione powietrzem. Narządami oddechowymi ptaka są nie tylko oskrzela i płuca, ale również worki powietrzne. Podczas wdechu powietrze przez płuca trafia do systemu worków powietrznych (przednich i tylnych) znajdujących się pomiędzy kośćmi i mięśniami - ptak ,,napompowuje się". Podczas wydechu powietrze z worków przechodzi z powrotem do płuc, a stamtąd na zewnątrz. Lekkie kości zapewniają zwierzęciu niewielki ciężar, silne mięśnie ramion oraz pióra umożliwiają mu latanie.

Jak wszystkie zwierzęta stałocieplne ptak reguluje temperaturę ciała, która wynosi u niego 41°C - nie zależy więc od temperatury otoczenia. Parowanie wody z powierzchni worków powietrznych pomaga utrzymać mu stałą temperaturę ciała podczas upałów. Ponieważ ptak nie może się pocić ze względu na brak gruczołów potowych, chłodzi się, zmieniając ułożenie piór i szybko oddychając przez półotwarty dziób.

Ptak równie dobrze potrafi bronić się przed zimnem. Strosząc pióra, powoduje, że powietrze zostaje zatrzymane między skórą a upierzeniem w przestrzeniach zwanych poduszkami powietrznymi, które zapobiegają utracie ciepła przez organizm.
Utrzymanie stosunkowo wysokiej temperatury ciała oraz szybka praca serca ptaków narzuca im duże zapotrzebowanie energetyczne. Aby je pokryć, ptak pobiera dziennie pokarm w ilości odpowiadającej 1/3 własnego ciężaru ciała.

Dzioby ptaków mają rozmaite kształty, w zależności od rodzaju pożywienia, do którego pobierania są przystosowane. Kanarek, należący do rodziny ziarnojadów, ma mocny, krótki, stożkowaty dziób doskonały do miażdżenia ziaren. Pomagają mu w tym również silne mięśnie żuchwy. Połknięty pokarm trafia do rozszerzenia przełyku - wola, gdzie zostaje zmiękczony dzięki specjalnej wydzielinie.

Ptaki, inaczej niż ssaki, mają jedno wspólne ujście układu wydalniczego i pokarmowego zwane kloaką. Nie mają natomiast pęcherza moczowego, którego zawartość niepotrzebnie zwiększałaby ich masę podczas lotu.
Dwie nerki filtrują krew, prowadząc bardzo oszczędną gospodarkę wodą. na skutek czego mocz ptaków ma konsystencję półpłynną. Łatwo zauważalny biały jego składnik to kał.

Kanarek ma silne, krótkie podudzia, bardzo ruchome stawy skokowe i 4 palce na nodze. Największy z nich jest skierowany do tyłu. Takie ustawienie palców umożliwia ptakowi mocne trzymanie się gałęzi. Ponieważ w tej pozycji ścięgna palców zachodzą na siebie, kanarek, zanim wyprostuje palec, musi to połączenie ścięgien ,,rozwiązać" za pomocą mięśni. Dopóki tego nie zrobi, palce są zaciśnięte na gałęzi. Dzięki temu nie grozi mu spadnięcie z drzewa np. podczas snu.

Kanarki poruszają się po podłożu w specyficzny sposób - uginają nogi w stawach skokowych, a następnie podskakują na obu kończynach jednocześnie. Podobnie jak
inne ptaki, kanarki mają zmysł wibracji, który umożliwia im odczuć najmniejszy ruch miejsca, na którym siedzą, np. gałęzi. Ponieważ doskonale odróżniają ruch spowodowany wiatrem od wywołanego przez potencjalnego wroga, zmysł wibracji odgrywa rolę ostrzegawczą.

Umiejętności lotu mogły ptaki wykształcić dzięki znakomicie rozwiniętemu zmysłowi równowagi. Mieści się on w uchu wewnętrznym i jest jednym z najsprawniejszych zmysłowych zwierząt. Pozwala kanarkowi nawet na huśtanie się na cieniutkiej gałązce z głową w dół bez zagrożenia utraty równowagi.

Równie ważny dla ptaków jest zmysł wzroku, są one bowiem tzw. wzrokowcami. Większość informacji ze świata zewnętrznego dociera do nich za pomocą oczu. Z tego też powodu są tak kolorowo upierzone. Potrafią odróżnić wiele barwnych szczegółów, których my - ludzie -
nie jesteśmy w stanie dostrzec. Dzięki bocznemu usytuowaniu oczu ptaki mają bardzo szerokie pole widzenia. Widzą t szybciej od ludzi. Podczas gdy my w ciągu l sekundy rejestrujemy ok. 16 obrazów, one - ponad 100.

Słuch ptaków nie jest rewelacyjny w porównaniu ze słuchem wielu inny zwierząt. Słyszą dźwięki o częstotliwości od 100 do 13 000 Hz, podczas gdy pies - do 40 000 Hz, a np. świnka morska - do 35 000 Hz. Potrafią jednak rozróżniać rozmaite tony i zapamiętywać to co dla naszego ucha może brzmieć jak ta sama melodia, kanarka nie zwiedzie. Tylko kilka dni mu potrzeba, by gruntownie poznać głos sąsiada swojego rewiru. Gdy w okolicy pojawi się obcy kanarek, zostaje je natychmiast rozpoznany po głosie i przez obu sąsiadów solidarnie zwalczany.

Zmysł więc jest u ptaków słabo rozwinięty. Nie mają też specyficznego osobniczego zapachu, bo i tak by nie mogły się po nim rozpoznać.
O wyborze bardziej lub mniej smakowitego kąska decyduje zmysł dotyku. Gdy "na oko" pokarm jest zjadliwy, kanarek dotyka go dziobem i upewnia się, czy warto go skonsumować.
Słynny śpiew kanarka, choć nie zawsze równie piękny u każdego osobnika, odgrywa bardzo istotną rolę w procesach rozmnażania. Organ głosu jest położony w miejscu, zwanym krtanią dolną, gdzie tchawica rozwidla się na oskrzela. Ptaki nie mają strun głosowych, lecz w krtani membranę, która, drgając przy wydechu, powoduje powstawanie dźwięków.

Pod względem mżliwości anatomicznych samice kanarka są podobnie przystosowane do śpiewu jak samce. Śpiewają jednak bardzo rzadko z tego powodu znacznie chętniej są kupowane samce.

Na wolności

Większość samic kanarka nie śpiewa, jedynie ćwierka bowiem to męskie hormony stymulują prawdziwy śpiew.
Jak już wiemy, mały ptak potrzebuje bardzo dużo energii, by utrzymać wysoką temperaturę ciała i wyrównać straty kalorii, do których dochodzi zwłaszcza podczas latania. Ponieważ nocą kanarki są prawie ślepe, tylko w świetle dziennym mogą wyszukiwać pożywienie. Właśnie od żerowania rozpoczyna się ich każdy dzień. Dopiero gdy kanarek zrekompensuje energię utraconą w nocy może poświęcić czas na pielęgnację ciała. Należą do niej kąpiel w wodzie w pyle. Kanarki są miłośnikami wody - jeśli mogą kąpać się 2-3 razy dziennie. Po kąpieli wzlatują wysoko na drzewa, by w przewiewnym miejscu schnąć w promieniach słońca. Trzepoczą przy tym skrzydełkami, a dziobem czyszczą piórko za piórkiem. W ten sposób usuwają kurz, brud, tłuszcz i pasożyty zewnętrzne. Również nóżki poddają gruntownej pielęgnacji za pomocą dzioba. Dzięki temu pozbawiają się złuszczającego naskórka. Główkę kanarek czyści nóżką, najczęściej prawą, usuwając m.in. brud z okolicy oczu. Następnie pielęgnuje dziób, ocierając nim o kamienie, lub gałęzie. 

Po zabiegach higienicznych przychodzi czas na drugi posiłek. Godziny południowe kanarek poświęca wypoczynkowi, po czym znowu zajmuje się wyszukiwaniem pokarmu. Krótko przed zmierzchem ptak oblatuje swój rewir, aby spocząć w bezpiecznym miejscu.
Rytm roczny jest uwarunkowany długością dnia. W styczniu, gdy dni są długie, kanarki mają więcej czasu między posiłkami. Budzą się w nich wówczas "wiosenne uczucia". Uaktywnione gruczoły płciowe samca powodują, że każdą wolną chwilę wykorzystuje na śpiew. Samicę pobudza to do budowania gniazda.

Samiczka rozpoczyna lęg, najczęściej zawierający 4 jaja. znoszone w odstępach 3-4 dniowych. Dopiero po złożeniu całego lęgu przystępuje do wysiadywania. W tym okresie jest karmiona przez samca, któremu nie starcza już czasu na śpiew, musi bowiem wykarmić i swą partnerkę, i siebie. Gniazdo jest zazwyczaj umieszczone w gęstych krzewach. Po 13-14 dniach wykluwają się młode - nagie, ślepe i bezbronne. Matka ogrzewa je własnym ciałem, nie oddalając się od nich ani na chwilę. Pisklęta są nieustannie głodne - otwierają więc bardzo szeroko dzioby, domagając się jedzenia.

Samica karmiona przez samca magazynuje pożywienie w wolu, gdzie zostaje ono częściowo strawione. Dopiero w takiej oddaje je dzieciom wprost do ich dziobków. Liczba lęgów w ciągu roku zależy od temperatury w danym sezonie i ilości opadów. Gdy rok jest zbyt suchy lub bardzo deszczowy, kanarki mają tylko l lub 2 lęgi. W korzystniejszych warunkach składają jaja trzykrotnie.

Młode kanarki po wylocie z gniazda mają młodzieńcze upierzenie, które zmieniają dopiero, gdy się całkowicie usamodzielniają. Następuje to w czasie pierzenia się rodziców, czyli późnym latem. W ciągu 50-100 dni zmieniają swe upierzenie całkowicie. Przed nadejściem długich nocy zimowych pierzenie jest zakończone. Ptaki przez całe - krótkie teraz - dni wyszukują pożywienie. Dopiero gdy zima wkroczy w swój szczytowy okres, a dni staną się dłuższe kanarki będą mogły przeznaczyć część czasu na zachowania godowe. Cykl roczny zacznie się od nowa.

Heinz Schnoor - "Kanarki", 
MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996, str. 11